Tổng quan về xử lý nước thải
Xử lý nước thải là quá trình loại bỏ các chất ô nhiễm từ nước thải như nước thải hộ gia đình, thương mại và cơ quan. Nó bao gồm các quá trình vật lý, hóa học và sinh học để loại bỏ các chất ô nhiễm và tạo ra nước thải đã qua xử lý an toàn với môi trường. Sản phẩm của quá trình xử lý nước thải thường là chất thải nửa rắn hoặc bùn, cần được xử lý thêm trước khi thải ra ngoài hoặc bón vào đất (làm phân bón cho nông nghiệp).
Đối với hầu hết các thành phố lớn, hệ thống thoát nước cũng sẽ mang một phần nước thải công nghiệp đến các nhà máy xử lý nước thải thường đã được xử lý sơ bộ tại các nhà máy để giảm tải lượng ô nhiễm. Nếu hệ thống thoát nước là hệ thống thoát nước kết hợp, nó cũng sẽ mang theo cả nước mưa đến nhà máy xử lý nước thải.
Hiện nay với việc sử dụng công nghệ tiên tiến, chúng ta có thể tái sử dụng nước thải thành nước sinh hoạt, thậm chí là nước uống, tuy nhiên vấn đề này vẫn còn đang gặp phải nhiều tranh cãi.
Hệ thống xử lý nước thải là gì?
Hệ thống xử lý nước thải là một hệ thống được xây dựng nhằm giải quyết các vấn đề xuất hiện trong nước thải với nhiều công nghệ hiện đại cùng các hóa chất khác nhau. Một hệ thống xử lý nước thải tốt là phải đạt được các yêu cầu về chất lượng và tiêu chuẩn như sau:
- Có khả năng xử lý tốt các thành phần độc hại, gây ô nhiễm môi trường có trong nước thải.
- Chất lượng nước thải sau khi đi qua hệ thống xử lý phải đảm bảo đạt tiêu chuẩn của Bộ Tài Nguyên và Môi Trường.
- Hệ thống phải đáp ứng được yêu cầu về độ ổn định và độ bền trong quá trình hoạt động.
- Xây dựng hệ thống xử lý nước thải linh hoạt, áp dụng công nghệ hiện đại để dễ dàng nâng cấp khi cần thiết.
Hệ thống bao gồm nhiều các loại máy móc đơn lẻ cấu tạo thành. Các loại máy móc công nghệ này được liên kết, ghép lại với nhau hoàn chỉnh nhằm mục đích cuối cùng là xử lý nước thải sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Hệ thống xử lý lớn hay nhỏ thì sẽ phụ thuộc vào loại nước thải, lưu lượng nước thải ra của mỗi doanh nghiệp.
Tại sao cần phải thi công hệ thống xử lý nước thải
Theo Cục Hạ tầng kỹ thuật thuộc Bộ Xây dựng, đến cuối năm 2016, hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường của Việt Nam mới xử lý được khoảng 10% lượng nước thải sinh hoạt và 40% lượng nước thải công nghiệp. Luật Bảo vệ môi trường quy định các khu, cơ sở công nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ phải thu gom, xử lý nước thải đạt quy chuẩn kỹ thuật trước khi thải ra môi trường.
Việc xây dựng hệ thống xử lý nước thải là vô cùng cấp thiết, không chỉ đáp ứng yêu cầu của pháp luật, mà chúng còn quan trọng cho môi trường sống, sức khỏe của người dân.
Doanh nghiệp chưa xây dựng hệ thống xử lý nước thải hoặc hệ thống hoạt động kém hiệu quả, chất lượng nước sau xử lý không đạt tiêu chuẩn sẽ bị phạt, ảnh hưởng đến uy tín và hình ảnh của doanh nghiệp.
Quy định về hệ thống xử lý nước thải
Luật bảo vệ môi trường nước ta có đầy đủ những quy định cụ thể về thiết kế thi công hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt trong bộ Luật bảo vệ môi trường rất rõ ràng. Cụ thể, căn cứ theo điều 101 quy định tất cả các đối tượng sau đây bắt buộc phải có công trình xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn:
- Các khu dịch vụ, sản xuất kinh doanh tập trung
- Các cụm công nghiệp, khu công nghiệp, làng nghề
- Những cơ sở dịch vụ, sản xuất kinh doanh riêng lẻ, không liên kết với hệ thống xử lý nước thải chung.
Một số yêu cầu về thiết kế hệ thống xử lý nước thải:
- Tùy thuộc vào loại nước thải cần xử lý mà phải có quy trình công nghệ thích hợp.
- Công suất xử lý phải đáp ứng được so với lượng nước thải thải ra.
- Quá trình xử lý nước thải bắt buộc phải đạt quy chuẩn về kỹ thuật cũng như bảo vệ môi trường.
- Hệ thống xử lý nước thải cần phải được vận hành thường xuyên, liên tục.
- Khu vực cửa xả nước thải phải đặt ở nơi thuận lợi cho các công việc giám sát hay kiểm tra.
Một số loại nước thải công nghiệp phổ biến
NƯỚC THẢI DỆT NHUỘM
Nước thải ngành dệt nhuộm là một trong những loại nước thải gây ô nhiễm nặng và có tác động mạnh lên môi trường cần được thu gom xử lý trước khi thải ra môi truờng. Thành phần nước thải dệt nhuộm thường không ổn định, lưu lượng và tính chất nước thải thay đổi phụ thuộc vào thiết bị, sản phẩm, công nghệ nhuộm…
Nước thải dệt nhuộm chứa nhiều tinh bột, axit, thuốc nhuộm, chất tẩy rửa, kimloại nặng và một số loại muối v.v… gây ô nhiễm môi trường. Do đó công nghệ xử lý phải đáp ứng được các yêu cầu sau:
– Cân bằng được độ pH (6,5-8,5)
– Giải nhiệt
– Xử lý được các loại hoá chất, Kim loại có trong nước thải
– Xử lý được màu, mùi
– Loại bỏ được BOD5, COD, SS
NƯỚC THẢI XI MẠ
Nhu cầu gia công mạ kim loại càng lớn và cũng từ đó việc xử lý chất thải trong gia công xi mạ là hết sức cần thiết và cần được giải quyết triệt để.
Nước thải xi mạ phát sinh nhiều từ quá trình làm sạch vật liệu cần mạ và vệ sinh sản phẩm sau mạ. Ngoài ra còn phát sinh từ các hoạt động khác như vệ sinh mác móc thiết bị. Bảo trì bảo dưỡng giây chuyền sản xuất,… Thông thường nước thải xi mạ được chia thành 3 dòng chính: Nước thải kiềm axit, nước thải crom và nước thải cyanua.
Đặc trưng chung của nước thải ngành mạ là chứa hàm lượng cao các muối vô cơ và kim loại nặng. Mỗi loại nước thải phát sinh từ phân xưởng xi mạ có đặc tính khác nhau nên khi xử lý cần tách dòng để xử lý sơ bộ đối với tùng dòng nước thải riêng sau đó dẫn về hệ thống xử lý chung.
NƯỚC THẢI SẢN XUẤT CỒN TỪ MẬT RỈ ĐƯỜNG
Trong quá trình sản xuất của ngành công nghiệp mía đường, ngoài sản phẩm chính là đường kết tinh còn thu được sản phẩm phụ là mật rỉ. Mật rỉ được sử dụng làm nguyên liệu trong công nghiệp lên men để sản xuất cồn (Ethanol), một loại nguyên liệu quan trong được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp.
Song song với đó là việc sản sinh ra một lượng lớn nước thải (khoảng 3 m3/1 tấn mật rỉ). Nước thải từ ngành công nghiệp sản xuất cồn thuộc loại nước thải ô nhiễm nặng, hàm lượng hữu cơ rất cao (ở dạng đậm đặc nước thải có COD từ 50.000 mg/l đến 100.000 mg/l), pH giá trị rất thấp (từ 4,2 đến 4,5), ngoài ra nhiệt độ cũng khá cao (từ 750C đến 850C).
NƯỚC THẢI MÍA ĐƯỜNG
Để xử lý được nước thải mía đường ngoài xác định được các nguồn thải ta phải hiểu được tính chất và thành phần của nước thải. Nước thải chủ yếu chứa phần lớn các hợp chất hữu cơ và vô cơ BOD, COD và các chất lơ lửng SS.
Đặc biệt là nhiệt độ nước thải khá cao khoảng 70- 80oC khi thải ra từ các công đoạn sản xuất. Ngoài ra trong nước thải còn chứa các chất dinh dưỡng N, P nhưng với lượng không nhiều.
NƯỚC THẢI SẢN XUẤT BIA
Đặc trưng nước thải nhà máy Bia: hàm lượng các chất hữu cơ protein và cacbonate cao, tỉ số BOD5/COD cao, hàm lượng N, P cao. Nước thải từ quá trình sản xuất Bia có thành phần, tính chất và nhiệt độ không ổn định phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau.
Và một số nước thải từ hoạt động sản xuất khác như:
NƯỚC THẢI CHẾ BIẾN CAO SU
NƯỚC THẢI GIẤY VÀ BỘT GIẤY
NƯỚC THẢI MỰC IN
NƯỚC THẢI THUỘC DA
NƯỚC THẢI THỦY SẢN
NƯỚC THẢI SẢN XUẤT THUỐC BVTV
NƯỚC THẢI CHẾ BIẾN SỮA
NƯỚC THẢI GIẾT MỔ
NƯỚC THẢI SẢN XUẤT BỘT NGỌT
…
Tiêu chí chọn đơn vị thi công hệ thống xử lý nước thải
Để lựa chọn được một đơn vị chuyên thi công hệ thống xử lý nước thải uy tín thì bạn cần bỏ túi một số tiêu chí quan trọng sau đây:
- Năng lực thi công tốt, đúng chuyên môn, ngành nghề.
- Có khả năng tổ chức đội ngũ, tổ đội chuyên nghiệp
- Phương án thi công phù hợp và khả thi với yêu cầu của chủ đầu tư
- Đảm bảo chất lượng thi công, yêu cầu về quy chuẩn, tiêu chuẩn phải đúng theo luật pháp quy định.
QUY TRÌNH XỬ LÝ THEO TÍNH CHẤT CƠ LÝ
Bước đầu tiên trong quy trình của hệ thống xử lý nước thải là dựa vào các tính chất cơ học và tính chất vật lý. Bên trong nước thải thường có chứa nhiều loại chất không tan với kích thước lớn. Nên việc đầu tiên là chúng ta phải loại bỏ những chất này ra khỏi nước thải. Để tiến hành tách các chất không tan, ta sẽ áp dụng các phương pháp đơn giản. Như lọc thông qua lưới chắn rác, song chắn rác, lắng cát,…
QUY TRÌNH XỬ LÝ THEO TÍNH CHẤT HÓA LÝ
Tiếp theo là bước xử lý nước thải thông quá tính chất hóa học và vật lý. Tại quy trình này, chúng ta sẽ áp dụng các biện pháp như trung hòa độ pH hoặc keo tụ dạng bông. Mục đích chính là để loại bỏ các kim loại nặng trong nước và các chất vô cơ có hại.
QUY TRÌNH XỬ LÝ SINH HỌC
Quy trình xử lý nước thải theo phương pháp kỵ khí
Cuối cùng là xử lý nước thải theo quy trình sinh học. Biện pháp sinh học được sử dụng ở đây thường là các phương pháp hiếu khí, kỵ khí. Mục đích chính để nhằm loại bỏ các chất hữu cơ như Hidrosunfua (H2S), Amoni, Nito,…
